Ανελκυστήρας ή ανυψωτήρας ( γαλλικός επικρατέστερος όρος ασανσέρ, αγγλικός όρος elevator ή lift ) ονομάζεται κάθε εγκατάσταση που χρησιμοποιείται για την ανύψωση προσώπων ή πραγμάτων. Ανατρέξαμε στη μηχανή του χρόνου και παρακάτω αναφέρουμε μια ενδεικτική και σύντομη ιστορική αναδρομή για την εξέλιξη του ανελκυστήρα.

5ος αιώνας π.Χ.- Μεσοποταμία

vavelΣτην κατασκευή του πύργου της  Βαβέλ έχουμε την χρήση αυτοσχέδιων ανυψωτικών μηχανημάτων για την ανύψωση των κατασκευαστικών υλικών

236 π.Χ.

arximidisΑπό έναν μεγάλο Έλληνα μαθηματικό και φυσικό, τον Αρχιμήδη έχουμε την ανάπτυξη της αρχής του ατέρμονος κοχλία κοινώς υδρύβιδας που αποτελεί θεμελιώδη αρχή στη μηχανική των ανυψώσεων.  Παράλληλα έχουμε την εξιστόρηση του Ρωμαίου αρχιτέκτονα Βιτρούκιου για χρήση παρόμοιων συστημάτων στις Βερσαλίες (βασιλικά ανάκτορα λίγα χιλιόμετρα έξω από το Παρίσι ) ανατρέχοντας στην ιστορία των αρχαίων Ρωμαίων διαπιστώνουμε ότι είναι πρωτοπόροι κατασκευαστές στις ειδικές πλατφόρμες οι οποίες ανέβαιναν σε αρκετό ύψος με την βοήθεια σχοινιών.

Αφήνοντας τη Ρώμη και ανατρέχοντας στο Θιβέτ ή στη χώρα μας παρατηρούμε τους πρώτους υποτυπώδεις ανελκυστήρες οι οποίοι έχουν τη μορφή καλαθιών για τη μετακίνηση ανθρώπων ή εμπορευμάτων (πχ στα ύψη των Μετέωρων)

Το βασικό μειονέκτημα σε αυτά τα πρωτόγονα μέσα κατακόρυφης μεταφοράς ήταν ότι σε περίπτωση αιφνίδιας θραύσης σχοινιών ανάρτησης οι επιβάτες έπεφταν χωρίς πιθανότητα σωτηρίας.

1853

Αυλαία του σύγχρονου ανελκυστήρα.

e.g.otisΜε την εφαρμογή της κύριας ασφαλιστικής διάταξης αρπαγής έχουμε ουσιαστικά και την έναρξη του σύγχρονου ανελκυστήρα. Συγκεκριμένα στο έτος 1853 έχουμε την επίδειξη από τον E.G. Otis ο οποίος έκοψε τα σχοινιά ανάρτησης της πλατφόρμας πάνω στην οποία στεκόταν ο ίδιος. Η Πλατφόρμα άρχισε να πέφτει κατακόρυφα αλλά χάρη στη λειτουργία της αρπάγης αυτή σταμάτησε ακαριαία. Έκτοτε έχουμε τεράστια τεχνολογικά άλματα στον κλάδο του ανελκυστήρα.

1857

interlift-palio-asanserΕγκαθίσταται στη Νέα Υόρκη ο πρώτος ανελκυστήρας για χρήση από το κοινό. Εκινείτο με ατμομηχανή που έκαιγε κάρβουνο ως καύσιμο.

1870

1870Λειτούργησαν στη Νέα Υόρκη οι πρώτοι υδραυλικοί ανελκυστήρες.

1880

250px-Ernst_Werner_von_SiemensΈχουμε τον πρώτο ηλεκτροκίνητο ανελκυστήρα από τον SIEMENS. (Βέρνερ Φον Ζίμενς). 

1889

i018Στη Νέα Υόρκη και συγκεκριμένα στο κτίριο Demarest λειτούργησε ο πρώτος ηλεκτροκίνητος ανελκυστήρας

1894

Old_Fashioned_ElevatorΛειτούργησε ο πρώτος ανελκυστήρας με κουμπιά κλήσης και χωρίς οδηγό.

1900

renotypeescalatorΠαρουσιάστηκε η πρώτη κυλιόμενη κλίμακα στη διεθνή έκθεση Παρισιού

1903

1903Η Παρομοίωση της εξέλιξης του ανελκυστήρα με αυτή των αυτοκινήτων εύλογα χαρακτηρίζεται εύστοχη – επιτυχής.

Το 1903 Έχουμε τη λειτουργία του πρώτου ανελκυστήρα με τροχαλία τριβής (όχι τύμπανο) και αντίβαρο, δηλαδή σε μια μορφή περίπου όπως τον γνωρίζουμε σήμερα

Αρχή 21ου αιώνα.

spaceliftΟι νέες προκλήσεις που συναντά ο ανελκυστήρας είναι :

  • οι σύγχρονες απαιτήσεις για ολοένα και μεγαλύτερη άνεση, ασφάλεια και στυλ (αισθητική) ανύψωσης
  • Οι σημερινές παραγωγικές ανησυχίες για εύρεση τρόπων εξοικονόμησης ηλεκτρικής ενέργειας (πχ σύστημα inverter) και ανάπτυξη οικολογικής συμπεριφοράς (χρήση υλικών φιλικών προς το περιβάλλον) των ανελκυστήρων
  • Η Ιταλία είναι η χώρα που κατέχει πρωτοποριακό ρόλο στα μοντέρνα συστήματα των ανελκυστήρων, δεδομένου πως διαθέτει σχεδόν μεγαλύτερο αριθμό ανελκυστήρων από αυτό των Η.Π.Α.